Theo công điện số 05/2023/TLSQ.NN của Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Nam Ninh gửi Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, UBND các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang, Quảng Ninh, Lạng Sơn, kể từ ngày 8/1/2023 Trung Quốc thực hiện quản lý Covid-19 theo diện bệnh truyền nhiễm nhóm B, việc thực hiện các biện pháp phòng dịch bước vào giai đoạn mới.
Theo đó, nhằm tối ưu hóa các biện pháp quản lý đồng bộ, tạo thuận lợi cho người và hàng hóa trong quá trình thông quan, Quảng Tây (Trung Quốc) đã ban hành phương án điều chỉnh các biện pháp thông quan tại tất cả các cửa khẩu thuộc Quảng Tây.
Quảng Tây đưa ra phương án tối ưu hóa các biện pháp phòng dịch. Cụ thể, bãi bỏ toàn bộ quy định quản lý về phân cấp, phân khu tại các cửa khẩu và lối mở biên giới. Tất cả các cửa khẩu tại Quảng Tây sẽ không tiếp tục thực hiện quản lý theo phân cấp, phân khu; bãi bỏ việc phân định rủi ro đối với cửa khẩu đường bộ biên giới; không tiếp tục phân khu quản lý về thương mại nội địa và ngoại thương tại các cảng biển và cảng nội địa đường sông.
Đồng thời, bãi bỏ toàn bộ phương thức quản lý khép kín tại các cửa khẩu và lối mở biên giới; các đơn vị chủ quản và cơ quan kiểm hóa tại cửa khẩu (lối mở) căn cứ các quy định liên quan thực hiện quản lý đối với khu vực cửa khẩu; không tiếp tục thực hiện quản lý khép kín và xét nghiệm PCR hàng ngày đối với người tiếp xúc trực tiếp với người nhập cảnh, hàng đông lạnh NK… và cán bộ, nhân viên làm việc tại cửa khẩu.
Cán bộ, nhân viên làm việc tại cửa khẩu (cặp chợ) biên giới cần thực hiện tốt các biện pháp phòng hộ, di chuyển theo phương thức “một tuyến đường, hai điểm đến” khi cần thiết; xây dựng quy chế thay ca luân phiên giữa cán bộ công tác cùng cương vị và quy trình liên quan, hạn chế tối đa tác động của dịch Covid-19 đối với hoạt động thông quan tại cửa khẩu.
Thực hiện quản lý theo quy trình thông thường đối với người nhập cảnh; phân loại xử lý căn cứ quá trình rà soát trong trường hợp người nhập cảnh có sự khai báo bất thường hoặc xuất hiện triệu chứng sốt…
Phương án thứ 2 mà phía Quảng Tây đưa ra là tối ưu hóa các biện pháp quản lý thông quan. Cụ thể, các cửa khẩu (lối mở) căn cứ tình hình thực tế, lựa chọn hình thức thông quan hiệu quả và tiện lợi, có thể không tiếp tục áp dụng mô hình giao nhận không tiếp xúc như phân đoạn vận chuyển, tháo lắp rơ mooc, gắp container…, cho phép xe chở hàng trực tiếp XNC, nhân viên đưa hàng hai bên có thể cùng nhân viên làm thủ tục thông quan hàng hóa và lái xe hàng ra vào bãi sang tải hàng tại cửa khẩu bên kia để tiến hàng giao nhận hàng hóa theo quy định.
Các cảng biển, cảng hàng không và cửa khẩu đường sắt căn cứ tình hình thực tế tiến hành điều chỉnh mô hình giao nhận hàng hóa. Các đơn vị quản lý và cơ quan kiểm hóa tại cửa khẩu (lối mở) kết hợp tình hình thực tế lựa chọn phương thức giao nhận hàng hóa và tiến hành tổ chức thực hiện, đồng thời báo cáo Văn phòng Quản lý cửa khẩu Khu tự trị và thông quan cho cơ quan liên kiểm.
Theo phương án này, phía Quảng Tây bãi bỏ yêu cầu xét nghiệm PCR, khử khuẩn và đặt tĩnh đối với xe hàng và hàng khô, tạp hóa XNC; bãi bỏ yêu cầu xét nghiệm PCR đối với tàu thuyền, thuyền viên và hàng hóa khi vào cửa khẩu; bãi bỏ yêu cầu xét nghiệm PCR và khử khuẩn đối với từng lô, từng kiện hàng đông lạnh NK; các địa phương căn cứ thực tế, tối ưu hóa quy trình giám sát, quản lý đối với hàng đông lạnh NK, không yêu cầu đưa hàng vào kho quản lý tập trung.
Cuối cùng phía Quảng Tây thực hiện phương án khôi phục vận tải hành khách và trao đổi cư dân tại cặp chợ biên giới.
Theo đó, chính quyền các huyện biên giới căn cứ yêu cầu kiểm tra và quản lý của cơ quan Hải quan và biên phòng, kiểm tra, sửa chữa và hoàn thiện các thiết bị và hạ tầng đồng bộ tại các cặp chợ Dầu Ái, Kèo Ái, Na Hoa, Bố Cục, Bình Nhi, Nham Ứng, Khoa Giáp, Nhạc Vu, Lý Hỏa và Động Trung, sau khi cùng cơ quan liên quan đánh giá đạt yêu cầu khôi phục kiểm tra thông quan đối với hoạt động XNK tại cặp chợ Khoa Giáp, Nhạc Vu và hoạt động nhập khẩu tại cặp chợ Lý Hỏa và Động Trung trước cuối tháng 1/2023; các lối mở khác khôi phục vận hành theo các quy định quản lý đối với lối mở trên nguyên tắc “lối mở nào đáp ứng quy định thì khôi phục vận hành lối mở đó”.
Các địa phương cửa khẩu cần phối hợp với các cơ quan liên kiểm chuẩn bị tốt nhân lực vận hành cửa khẩu (lối mở).
Phía Quảng Tây cũng yêu cầu tích cực thúc đẩy công tác thí điểm cho phép người dân Trung Quốc và nước ngoài đi lại thông quan các cửa khẩu đường bộ, đồng thời trên cơ sở kết quả đánh giá quá trình thực hiện thí điểm, từng bước khôi phục vận tải hành khách (gồm đi lại của cư dân biên giới) qua các cửa khẩu đường bộ. Từng bước khôi phục vận tải hành khách XNC tại các cửa khẩu đường thủy, tạo thuận lợi hơn nữa cho việc đổi ca làm việc giữa các thuyền viên Trung Quốc và nước ngoài tại lãnh thổ Trung Quốc.
Để triển khai hiệu quả, phía Trung Quốc yêu cầu chính quyền địa phương cửa khẩu (lối mở) cần kết hợp thực tế, xây dựng phương án điều chỉnh chi tiết mô hình thông quan tại cửa khẩu (lối mở), kiện toàn hơn nữa cơ chế phản ứng khẩn cấp tại cửa khẩu, triển khai diễn tập và xử lý hiệu quả khi có tình huống phát sinh.
Chính quyền địa phương cửa khẩu (lối mở) cần phối hợp cơ quan liên kiểm khẩn trương hoàn thành công tác nghiệm thu và bổ sung kiểm tra, sửa chữa, vận hành thử các thiết bị kiểm hóa, giám sát, hệ thống điện nước… nhằm đáp ứng công tác kiểm tra và nhu cầu quản lý, đảm bảo việc giám sát chặt chẽ, quy phạm. Trong đó, các cặp chợ biên giới cần thực hiện đếm ngược thời gian và tiến độ, khẩn trương hoàn thiện các thiết bị phục vụ khôi phục thông quan, đảm bảo khôi phục thông quan đúng thời hạn.
Ngoài ra, các cửa khẩu cần công bố phương án điều chỉnh chi tiết hoạt động thông quan tại cửa khẩu với hình thức phù hợp nhằm tạo thuận lợi cho DN bố trí thông quan; tích cực trao đổi với phía Việt Nam về việc điều chỉnh công tác thông quan, cùng làm tốt công tác tổ chức thông quan.
Xây dựng cơ chế trao đổi và cơ chế đảm bảo thực hiện các biện pháp liên hợp giữa chính quyền địa phương, hải quan, biên phòng và hải sự, tăng cường phối hợp, giám sát và điều tiết vận hành cửa khẩu, đảm bảo cửa khẩu vận hành ổn định, thông suốt. Trước khi xây dựng cơ chế giám sát quản lý, cần đảm bảo mô hình giám sát cách lý với nhóm người “ba không”, đảm bảo công tác chuyển tiếp ổn định có trình tự.
Đặc biệt, phía Trung Quốc yêu cầu các địa phương biên giới cần phối hợp các đơn vị liên quan tăng cường theo dõi, định hướng và có biện pháp ứng phó dư luận liên quan đến hoạt động thông quan và phòng dịch tại cửa khẩu; cập nhật liên tục các thông tin về tình hình thông quan tại cửa khẩu giữa hai nước từ các cơ quan truyền thông trong và ngoài nước, tạo dư luận quốc tế tốt đẹp về hoạt động thông quan; các địa phương biên giới cần thực hiện tốt các quy định liên quan về quản lý dịch bệnh truyền nhiễm nhóm B, chuẩn bị tốt cho công tác phòng dịch, điều trị bệnh truyền nhiễm và thực phẩm… trong quá trình vận hành cửa khẩu.
Phía Trung Quốc nhấn mạnh, ngoại trừ các biện pháp được yêu cầu thời gian thực hiện, các biện pháp khác được thực hiện từ ngày 8/1/2023. Chính quyền các địa phương cần bãi bỏ các quy định liên quan đã ban hành trước đây.